Wednesday, September 1, 2010

ऐका हो ऐका!

दिल्या: 'अरे मक्या! काय झालं? इतका काय विचार करतोयस?'.. कधी नव्हे ते भरलेल्या साप्ताहिक सभेत विचारमग्न मक्या डोक्याला हात लावून शून्यात बघत बसलेला होता.. हो. बरेच दिवसांनी आमच्या साप्ताहिक सभेचा कोरम फुल्ल होता.. म्हणजे सगळ्या बायका आलेल्या होत्या.. कधी नव्हे ते तिघींना टीव्हीवर कुठलीही मालिका बघायची नव्हती.. कुठेही नवीन सेल लागलेला नसल्यामुळे आणि चालू सेलना भेटी देऊन झालेल्या असल्यामुळे शॉपिंगला जायचं नव्हतं.. 'हसून हसून पोट दुखायला लागेल' अशी जाहिरात केलेलं कुठलंही विनोदी नाटक कम सर्कस बघायची नव्हती... आणि कुठल्याही गोssड हिरोचा पिक्चर लागलेला नव्हता.

मी: 'माया! तू ह्याला तुझ्या जडीबुटीतलं काय उगाळून दिलंस?'.. मी मायाच्या आयुर्वेदिक पदवीवर थोडे शिंतोडे उडवून वातावरणात जान आणायचा प्रयत्न केला.

माया: 'माझी कुठलिही मात्रा त्याच्यावर चालत नाही!'

मक्या: 'अरे बाबा! आम्ही एक नवीन पॅकेज तयार केलंय.. डॉक्टरांसाठी. छोट्या मोठ्या दवाखान्यातनं जे पेशंट येतात ना.. त्यांच्या अपॉइंटमेंटच्या नोंदी.. त्यांची मेडिकल हिस्टरी.. त्यांच्या टेस्टचे निकाल.. त्यांना वेळोवेळी लावलेले पैसे.. त्यांना दिलेली प्रिस्क्रिप्शन्स.. असं सगळं त्यात ठेवता येतं. ते त्या डॉक्टरांना उपयोगी पडेल खूप!'

दिल्या: 'हो पडेल ना! मग त्यात तू विचार करण्यासारखं काय आहे? मायाला दवाखाना घेऊन देतो आहेस काय?'

मक्या: 'अरे बॉस मलाच त्याचं मार्केटिंग बघायला सांगतोय'

मी: "त्यात काय विशेष आहे? एक हातगाडी घे, त्यावर तुझ्या पॅकेजच्या सीड्या टाक आणि भंगारवाल्यासारखं गल्लीबोळातून ओरडत फिर 'एss! पॅकेजवालेssय!'".. माझ्या ओरडण्यामुळं बाजुच्या लोकांना खरच भंगारवाला आल्याचा संशय आला.

दिल्या: 'तू मार्केटिंग बघायचं हे कुणाचं मेंदुबालक?'.. मेंदुबालक म्हणजे ब्रेनचाईल्ड हे कळायला मला जरासा वेळच लागला.. आम्ही पूर्वी केलेल्या मराठवळण्याच्या रेट्याचे दणके असे अधून मधून आम्हालाच बसतात.

मक्या: 'आरे! आमचा मार्केटिंग मॅनेजर सोडून गेला.. आता नवीन शोधतोय.. पण जाता जाता त्यानं बॉसच्या डोक्यात 'तोपर्यंत मी मार्केटिंग करू शकेन' असं घुसवलं. त्याच्या मते ते माझ्या रक्तात आहे.'

माया: 'काही रक्तात वगैरे नाहीय्ये हां! तो मार्केट मधून भाजी आणण्याला मार्केटिंग म्हणायचा'.. मायाला सात्विक का कसला तरी संताप आलेला दिसला.. बहुतेक कौटुंबिक असावा.

सरिता: 'ए! पण ते भंगारवाल्यासारखं ओरडत फिरणं हे त्याच्या प्रतिष्ठेला शोभणारं नाही हां!'

माया: 'प्रतिष्ठा?'.. मायाच्या सूचक नजरेत त्यांच्यातल्या ताज्या भांडणाचे पडसाद असावेत असं मला वाटून गेलं.

दिल्या: 'रिक्षातून ओरडत फिरणं जास्त प्रतिष्ठेचं वाटेल का? हे चित्र कसं वाटतंय?.. रिक्षाच्या दोन्ही बाजुला पोस्टरं लावलेली आहेत.. आणि एक लाउडस्पीकर.. मक्या ड्रायव्हर शेजारी अंग चोरून बसलेला आहे.. रिक्षाच्या मागनं दोन चार उघडी नागडी पोरं नाचत चाल्लीयत.. आणि मक्या ओरडतोय
ऐका हो ऐका!
समस्त डाक्टरान्नो ऐका!
तुमच्यासाठी आणलंय हे
खास पॅकेज बर्का!'.

दिल्याच्या सचित्र वर्णनामुळे मक्या सैल झाला, त्याचा डोक्यावरचा हात निघाला, मिशीतल्या मिशीत हसत तो म्हणाला -

मक्या: 'आयला! काय धमाल येईल ना? सुरुवात माझ्या बॉसच्या घरापासनंच करतो.'

मी: 'म्हणजे तुझ्या रक्तातलं मार्केटिंग बघून रक्तदाब वाढायचा त्याचा!'

माया: 'नको. नको. त्याच गल्लीत माझं माहेर आहे. मक्याच्या डोक्यावर परिणाम झाला म्हणून आईचा रक्तदाब वाढेल नक्की.'

सरिता: 'म्हणजे? अजून कल्पना नाही त्यांना?'

दिल्या: 'कल्पना...... मला आहे.'.. आम्हाला गरीब विनोद कळत नाहीत असं दिल्याला वाटलं की काय कुणास ठाऊक! पण त्यानं आपल्या बायकोकडे, कल्पनाकडे, बोट दाखवलं.

मक्या: 'पण मला या टीव्हीवरच्या जाहिराती लोकांवर नक्की कशा परिणाम करतात त्याची खरच माहिती काढायचीय. एखादी जाहिरात द्यावी असा विचार चाल्लाय माझा.'

कल्पना: 'ते मी सांगू शकेन. मी अभ्यास केलाय त्याचा.'.. कल्पनेला एकदाच तोंड फुटलं.

मक्या: 'मग सांग ना!'

कल्पना: 'जाहिरातींची बरीच तंत्र आहेत. काही जाहिरातीत अतिशयोक्तीचं तंत्र वापरतात. तुम्हाला काय सांगायचंय त्याचीच अतिशयोक्ती करायची'.

सरिता: 'म्हणजे?'

कल्पना: 'म्हणजे असं बघ.. एखादी वॉशिंग पावडरची जाहिरात घे.. चिखलाचे डाग पडलेले पोरांचे कपडे हातात घेऊन एक सुबक गृहिणी हे डाग कसे जाणार अशी चिंता करीत उभी असते..'

दिल्या: 'ती सुबक गृहिणी असते. जाहिरातीतल्या गृहिणी सुबकच असाव्या लागतात'.

सरिता: 'ही अतिशयोक्ती आहे?'

कल्पना: 'तू त्याच्याकडे लक्ष देऊ नकोस!'

मी: 'आयुष्यात तिला तेवढी एकच चिंता असते.. ती मिटली की तिचं जीवन सुखासमाधानाने कसं फुलून जाणार असतं.. मुलं आनंदातिरेकाने तिला 'मम्मीsss!' म्हणून मिठी मारणार असतात.. बॉसने केलेली धुलाई विसरून नवरा तिच्या धुलाईची(!) प्रशंसा करणार असतो.. सासूच्या पांढर्‍या साडीला ट्यूबच्या प्रकाशाची झळाळी मिळणार असते.. इ.इ.'

दिल्या: 'पण डाग घालवणार कोण? धोब्याला तर कपडे देता येत नाहीत, कारण तो असं गाणं म्हणण्याची शक्यता जास्त...
दाग जो तूने दिया, हमसे मिटाया न गया
हमसे धोया न गया, तुमसे धुलाया न गया'.. दिल्यानं ते 'हमसे आया न गया' च्या चालीवर म्हंटल्यावर आम्ही ओशाळून आजुबाजुला पाहिलं. नेमके सगळे आमच्याचकडे दयार्द्र नजरेने बघत होते.

मी: 'नशीब त्या तलतच! तो हयात असताना ही गाणी म्हंटली असतीस तर उगीच त्या बिचार्‍याच्या पोटावर पाय आला असता.'

सरिता: 'ए! गपा रे! हं! तू सांग गं कल्पना!'

कल्पना: 'अशा सुबक संभ्रमात ती सुबक गृहिणी पडलेली असतानाच अजून एक सुबक उपटसुंभीण कुठलीशी वॉशिंग पावडर घेऊन उपटते आणि बजावते.. बाई गं! तुझ्या सर्व समस्यांच मूळ तू वापरतेस त्या यःकश्चित पावडरमधे आहे. ही पावडर वापर की लगेच डाग साफ'.

दिल्या: 'पावडरवालीच्या साडीतून फुले पडत असतात.. ते पाहून आपण 'फुले का पडती शेजारी?' या विचारात पडतो.. जरा जास्त पैसे मोजले असते तर फुलं न पडणारी चांगली साडी मिळाली असती असही वाटून जातं.. अर्थात् असे प्रश्न फक्त पुरुषांनाच पडतात.. स्त्रियांकडे त्याचं, त्यांच्यामते, अगदी तर्कशुद्ध स्प्ष्टीकरण असतं.'

कल्पना: 'फिरत्या विक्रेत्यांना हाडहुड करून दारातून घालवून देणार्‍या त्या बाईला ती पावडरवाली आपल्या घरात अशी कशी घुसली हा प्रश्न अजिबात पडत नाही.. तरी पण पडत्या फुलाची आज्ञा घेऊन ती त्या पावडरचा वापर अखेर करतेच. मग कपड्यांच्या बोळ्यातून, फसफसणार्‍या सोड्यासारखा, भसभस माती सुटताना दाखवण्याचा सीन हमखास येतोच. वास्तविक, बचकभर चिखलात माखलेले कपडे साध्या पाण्यात घातले तरी माती बाहेर पडतेच याकडे सोयिस्करपणे दुर्लक्ष केलं जातं. प्रेक्षक पहिल्या सुबकिणीच्या चेहर्‍यावरच्या परमोच्च आनंदात विरघळून जातात.'

मी: 'या नंतरचा एक महत्वाचा सीन मुद्दामच कापलेला असतो.. मी म्हणून तुम्हाला सांगतो.. त्या धुण्यात सासरेबुवांचा निळा शर्ट पूर्णपणे पांढरा होतो.. ते पाहिल्याबरोबर त्यांचे डोळेही पांढरे होतात! त्यावर सासुबाई 'निळा काय? पहिल्या पासून पांढराच होता तो' असं ठणकावतात.. त्यामुळे त्यांची कवळीखीळही बसते.'.. ऐनवेळेला दातखीळीला खीळ घालून त्याची कवळीखीळ केल्याचा मलाच आनंद झाला.

माया: 'जाहिरातवाल्यांच एक बरं असतं.. त्यांना त्यांच्या कर्माची फळं भोगायला लागत नाहीत. जाहिरात करणं हे त्यांच कर्म पण फळं गिर्‍हाईकं भोगतात.. त्यांच्या सांगण्याच्या आविर्भावावरून असं वाटतं की ती पावडर वापरून कुठलेही डाग जातील मग ते कपड्यावरचे असोत किंवा चारित्र्यावरचे असोत नाही तर सामानाचे!... नंतर खिसा साफ होण्याचं फळ आणि कळ गिर्‍हाईकं भोगतात.'

कल्पना: 'तर याच्यात त्या पावडरने कुठलाही डाग जातो याची अतिशयोक्ती केली आहे हे तुमच्या सारख्या सुजाण लोकांच्या लक्षात आलेच असेल.'

सरिता: 'हे तू सांगेपर्यंत नव्हतं आलं हं लक्षात!'.. तिच्या खरंच लक्षात आलं नव्हतं की ती गंमत करत होती ते काही कळालं नाही मला.. बायकांच्या बोलण्यावरून नक्की त्यांच्या मनात काय आहे ते फक्त इतर बायकांच जाणे!

मी: 'मला टूथपेस्टच्या जाहिरातीची एक आयडीया आलीये. युवराजसिंग बॅटिंग करतोय.. शोएब बोलिंगला उभा आहे. पहिला बॉल टाकतो तो उसळून धाडकन युवराजच्या थोबाडावर बसतो.. तो हेल्मेटमुळे वाचतो.. पण चिडून युवराज हेल्मेट काढतो आणि परत पाठवून देतो. पुढचा बॉल पण जोरात उसळतो आणि त्याच्या दातावर आपटून फाइनलेगला चौकार बसतो. अंपायर दाताला हात लावून चौकाराची खूण करतो.. बस्स! यानंतर काही बोलायचं नाही.. नुसता कॅमेरा त्या टूथपेस्ट वर मारायचा.'

सरिता: 'म्हणजे काय? माझ्या काही नाही आलं हं लक्षात!'.. दिल्यानं कपाळावर हात मारला. नेहमी तिची बाजू घेणारा तो, पण आज त्याचाही कपाळमोक्ष झाला. मी डोकं आपटायला योग्य भिंतीचा शोध घेऊ लागलो.. त्या हॉटेलात भिंतींना सगळीकडे अणुकुचीदार बांबूचं डिझाईन होतं त्यामुळे घाई घाईने शोध थांबवला. सगळ्याच बायकांचे प्रश्नार्थक चेहेरे बघून शेवटी मक्यानं 'टूथ बाईज' असं सांगीतलं.. तरीही काही सुधरेना म्हंटल्यावर 'लेग बाईज' पासून सुरुवात करून ते गूढ उकलून दिलं.. मग सर्व महिलांनी फार महत्वाची गोष्ट समजल्यासारखा चेहरा केला.

माझ्या आयडीयाची अशी तुफानी वादळात सापडलेल्या डासासारखी झालेली वाताहात बघून मी ती टूथपेस्ट कंपनीला विकायचे बेत रद्द केले. बरोबरच आहे.. कारण, ती जाहिरात कमितकमी ५०% जनतेच्या डोक्यावरून शोएबच्या बंपरसारखी जाणार असेल तर काय उपयोग? आणि दुर्दैवाने नेमकी तीच जनता घरात कुठली वस्तू विकत आणायची याचा निर्णय घेते हो!

कल्पना: 'एखाद्या लोकप्रसिद्ध माणसाला त्या वस्तूबद्दलची स्लोगन बोलायला लावणे, लोकांना एखाद्या गोष्टीची भीति घालून मग विक्रीची वस्तू कशी त्यांना वाचवेल हे ठसवणे अशी पण तंत्रं आहेत.'

दिल्या: 'ए! तंत्रं खूप झाली आता! मक्या आपण तुझी जाहिरातच तयार करू ना त्यापेक्षा!'

माया: 'हां चालेल! पण स्लोगन काय करू या?'

कल्पना: 'पॅकेजचं नाव काय आहे रे?'

मक्या: 'अजून ठरलेलं नाही!'

दिल्या: 'असे कसे रे तुम्ही नाव न ठेवता पॅकेज विकायला काढता? बारसं व्हायच्या आधीच लग्न झाल्यासारखं वाटतं.'

सरिता: 'चला आपण नाव पण ठरवू या.'

माया: 'क्लिनीसॉफ्ट कसंय?'

मक्या: 'श्या! ते नॅपीचं नाव वाटतं अगदी! त्यापेक्षा मेड-एड बरं आहे. सध्या तेच घेऊन चालू.'

कल्पना: 'हे कसं वाटतंय? दवाखान्यातल्या एका रिसेप्शनिस्ट भोवती १७६० पेशंट गोळा झालेत. एक अपॉइन्टमेन्ट मागतोय, एक बिल मागतोय, एक टेस्ट रिझल्ट मागतोय... असा सगळा सावळा गोंधळ आहे. तिकडे ती रिसेप्शनिस्ट प्रचंड बावरली आहे. ती एकाची रिसीट दुसर्‍याला, दुसर्‍याचा रिझल्ट तिसर्‍याला असं करून अजून भर घालतेय.. पेशंटांच्या चेहर्‍यांवर वैताग स्पष्ट दिसतो आहे.. त्यामुळे तिच्या डोक्यातून धूरच यायचा बाकी आहे फक्त! शेवटी, पुढचा पेशंट बराच वेळ आत नाही आला म्हणून डॉक्टर बाहेर येतात आणि समोरचं दृश्य पाहून हतबुद्ध होतात.'

दिल्या: 'रिसेप्शनिस्ट सुबक पाहीजे. बाहेर येणारा डॉक्टर नको. ती डॉक्टरीण पाहीजे.. आणि सुबक पण.'

कल्पना: 'अरे हो रे! तू आधी तुझी सुबक सुबक ही बकबक थांबव बरं जरा! हां! तर तो डॉक्टर बधीर होऊन स्वतःच अपॉइन्टमेन्टची वही घेऊन पुढचा पेशंट कोण आहे ते बघायला लागतो.. पण ते त्याला नीट समजत नाही.. कारण काही नाव खोडलेली असतात, तर काही नावांच्या पुढे वर खाली जाणारे बाण असतात.. शिवाय तिचं अक्षर त्याला समजत नाही.'

माया: 'हा हा! खुद्द डॉक्टरला दुसर्‍याचं अक्षर समजत नाही हे मस्त वाटेल बघायला.'

सरिता: 'तेव्हढ्यात त्याचा दुसरा डॉक्टर मित्र येतो. आणि त्याला मेडएड वापरायला सांगतो. लगेच पुढच्या सीनमधे एकदम आमूलाग्र बदल दाखवायचा. तीच खोली पेशंटांनी गच्च भरलेली आहे.. पण सारं कसं शिस्तीत चाललं आहे.. कुठेही गडबड गोंधळ नाही.. एक भयाण शांतता आहे.. स्मशानात असावी इतकी.. '

मी: 'मघाची ती धूर उडवणारी रिसेप्शनिस्ट आता स्मितहास्य फेकताना दाखवायची. तिला आता भरपूर वेळ आहे.. तिला एका छोट्या आरशात बघून मेकप करताना दाखवलं की झालं.'

सरिता: 'मग डॉक्टरच्या खोलीत कॅमेरा.. तो कंप्यूटरवर काही तरी टायपतोय. ते अर्थातच मेडएड पॅकेज असतं. मग डॉक्टर अत्यंत आनंदी चेहर्‍यानं म्हणतो 'मेडएडने होत आहे रे आधी मेडएडची पाहीजे'. ही स्लोगन कशी आहे?'

मक्या: 'किंवा.. तो डॉक्टर आणि त्याची बायको मस्त बीचवर फिरताहेत.. त्याची बायको म्हणते मेडएड ब्रिंग्ज पीपल टुगेदर'.

दिल्या: 'आता पेशंटांच्या चेहर्‍यांवर पराकोटीचं समाधान नांदतय.. जसे काही ते सदेह वैकुंठाला चालले आहेत... त्यातला एक म्हणतो.. उरलो उपचारापुरता'.

माया: 'ही मस्त आहे रे दिल्या!'

मक्या: 'ठीक आहे! मला चांगल्या आयडिया मिळाल्या आहेत सध्या पुरत्या! पुढचा महीनाभर ते पॅकेज खूप डॉक्टरांना दाखवायचं आहे. मग त्यांच मत कळेल. त्यानंतर जाहिरातीचं फायनल करणार आहोत. तर आता एकदम महीन्या नंतर भेटू'.

नेहमी प्रमाणे बराच उशीर झाला होता. सगळे ताबडतोब जे पांगले ते एकदम महीन्यानंतर मक्या आल्यावर भेटले. मक्याचा चेहरा आजही विचारमग्न दिसत होता. आजही कोरम फुल्ल होता.. आजही कुठली मालिका, सेल, नाटक सिनेमा असलं काही आड आलं नव्हतं. दिल्यानं तोंड फोडलं..

दिल्या: 'आज काय झालं रे? नवीन मार्केटिंग मॅनेजर घेतला का?'

मक्या: 'नाही रे! ते पॅकेज इतक्या डॉक्टरांना दाखवलं पण कुणालाच आवडलं नाही'

सगळे: 'व्हॉsssट?'

मक्या: 'अरे त्यात सगळं अकाउटिंग पण आहे ना, ते नकोय कुणालाच.'

दिल्या: 'आयला! खरंच की रे! त्यांचा सगळा कॅशचा व्यवहार असतो नाही का! हम्म्म! ते सोडून बाकीचं वापरा म्हणावं'.

मक्या: 'अकाउटिंग काढलं तर फार मोठा फायदा होणार नाही ते वापरून. आता माझ्यावरच 'उरलो उपचारापुरता' म्हणायची वेळ आलीय.'

मी: 'आता नक्कीच तुला त्या सीड्या हातगाडीवर टाकून 'एss! पॅकेजवालेssय!' ओरडत फिरायला पाहीजे.'


== समाप्त ==

4 comments:

मंदार जोशी said...

>>डोकं आपटायला योग्य भिंतीचा शोध घेऊ लागलो.. त्या हॉटेलात भिंतींना सगळीकडे अणुकुचीदार बांबूचं डिझाईन होतं त्यामुळे घाई घाईने शोध थांबवला.

मस्त रे चिमण, धम्माल.

sudeepmirza said...

sahi!!!

hanuman waghmare said...

majja aali....

Nikhil Joshi said...

Bhari lihalay
avadala